Sinterklaas is de hoofdpersoon van het sinterklaasfeest. Het feest wordt gevierd op 5 december (pakjesavond) in Nederland en op 6 december in België. Sinterklaas is gebaseerd op de bisschop Nicolaas van Myra, een Griekse heilige die in de derde/vierde eeuw na Christus in Lycië in Klein-Azië leefde.
De moderne vorm van het Nederlandse sinterklaasfeest komt waarschijnlijk voort uit het prentenboekje “Sint Nikolaas en zijn knecht” (1850) van Jan Schenkman. Nicolaas van Myra werd geboren in Patara te Lycië en later werd hij bisschop van Myra. Hij stierf op 6 december 342. Na zijn dood werd de Sint-Nicolaaskerk waar hij begraven was een bedevaartsoord.
In de middeleeuwen werd het Sint-Nicolaasfeest gevierd op kloosterscholen. Op 6 december werd een kinderbisschop met aanhang gekozen en zij werden tot 28 december van voedsel en geschenken voorzien.
Wie is Sinterklaas?
Sinterklaas is een bekende en geliefde figuur in Nederland en België. Maar wie is Sinterklaas eigenlijk? Sinds 2011 wordt de rol van Sinterklaas vertolkt door Stefan de Walle. Hij heeft de rol overgenomen van Bram van der Vlugt. Het is Stefan de Walle die niet alleen te zien is tijdens de intocht van Sinterklaas en het Sinterklaasjournaal, maar ook in alle programma’s van de publieke omroep. Sinterklaas is dus een rol die jaarlijks door een acteur wordt gespeeld.
Sinterklaas is een eeuwenoude traditie die elk jaar op 5 december wordt gevierd. Hij is gebaseerd op de heilige Sint Nicolaas, een bisschop uit de vierde eeuw. Volgens de legende was Sint Nicolaas een gulle man die bekendstond om zijn goede daden en het geven van cadeaus. In de Nederlandse en Belgische traditie komt Sinterklaas uit Spanje en hij arriveert met zijn stoomboot in Nederland. Tijdens zijn verblijf in beide landen brengt hij cadeautjes en lekkernijen naar brave kinderen.
De rol van Sinterklaas heeft door de jaren heen enkele veranderingen ondergaan. Zo werd de traditionele afbeelding van Sinterklaas, met een lange witte baard en mijter, geïntroduceerd door de schrijver Jan Schenkman in de negentiende eeuw. Ook zijn Zwarte Pieten, de hulpjes van Sinterklaas, een bekend onderdeel van het Sinterklaasfeest. Zij helpen Sinterklaas bij het uitdelen van cadeaus en worden gekarakteriseerd door hun zwarte gezicht en kleurrijke kleding.
Het Sinterklaasfeest is een belangrijke traditie in Nederland en België, waar kinderen vol verwachting naar uitkijken. Het brengt vreugde en samenhorigheid in de gemeenschap. Hoewel er in de recente jaren enige discussie is ontstaan over de figuur van Zwarte Piet en de rol van Sinterklaas, blijft het feest een geliefde traditie die vele generaties verbindt.
Tradities van Sinterklaas in Nederland
Sinterklaas, het bekende Nederlandse feest, kent een rijke traditie waarin verschillende gebruiken en gewoonten centraal staan. Het sinterklaasfeest wordt jaarlijks gevierd op 5 december, beter bekend als Sint-Nicolaasavond. Het hoogtepunt van het feest zijn de folkloristische figuren van Sinterklaas en Zwarte Piet.
Een belangrijk moment in de viering van Sinterklaas is de officiële intocht, waarbij Sinterklaas en zijn gevolg arriveren in Nederland. Deze intocht kan op verschillende manieren plaatsvinden, zoals per boot uit Spanje. De eerste officiële intocht vond plaats in 1888 in Venray, maar sinds 1934 wordt er jaarlijks een centraal georganiseerde intocht gehouden in Amsterdam.
Een ander bekend gebruik is het zetten van de schoen. Kinderen zetten ‘s avonds hun schoen klaar, in de hoop dat Zwarte Piet via de schoorsteen naar binnen komt. Ze leggen vaak een tekening, een wortel, hooi of suikerklontjes in de schoen als dank. De volgende dag vinden ze dan wat lekkers of een klein cadeautje in hun schoen.
Daarnaast worden er op scholen, bedrijven en verenigingen sinterklaasfeesten georganiseerd. Tijdens deze feesten brengen Sinterklaas en Zwarte Piet een bezoek aan een zaal vol kinderen. Ieder kind ontvangt daarbij een cadeau. Soms worden er lootjes getrokken en maken de kinderen surprises die tijdens het feest worden uitgepakt. Dit was vroeger ook een moment waarop arme kinderen een geschenk van Sinterklaas konden ontvangen.
Tenslotte wordt het sinterklaasfeest afgesloten met pakjesavond, die gehouden wordt op of rond de avond voor Sint-Nicolaasdag. Op deze avond bezoeken Sinterklaas en Zwarte Piet de kinderen thuis met een zak vol cadeautjes. Tijdens het uitpakken van de cadeaus worden vaak sinterklaasliedjes gezongen.
De huidige viering van het sinterklaasfeest komt voort uit het prentenboekje “Sint Nikolaas en zijn knecht” uit 1850 van Jan Schenkman. Hoewel het feest een oudere oorsprong heeft die teruggaat tot de middeleeuwen, heeft dit boekje een belangrijke rol gespeeld in de vormgeving van het huidige volksfeest. De landelijke intocht van Sinterklaas wordt op nationale televisie uitgezonden, terwijl in België de aankomst van Sinterklaas in Antwerpen op televisie wordt uitgezonden.
Viering van Sinterklaas in Nederland
Het sinterklaasfeest is een jaarlijks volksfeest dat wordt gevierd op 5 december (Sint-Nicolaasavond) in Nederland. De viering van Sinterklaas is gebaseerd op het prentenboekje “Sint Nikolaas en zijn knecht” uit 1850 van Jan Schenkman. Dit boekje vormde de basis voor de huidige tradities rondom het feest.
De sinterklaastijd begint half november met de intocht van Sinterklaas op de eerste zaterdag na 11 november (Sint-Maarten). Op deze dag komt Sinterklaas met zijn gevolg aan in Nederland en de intocht wordt vaak live op televisie uitgezonden. Dit is het officiële sein voor kinderen om hun schoen te zetten.
Gedurende de periode dat Sinterklaas in Nederland is, kunnen kinderen elke avond hun schoen klaarzetten. Ze zetten hun schoen bijvoorbeeld onder de verwarming of bij de open haard, in de hoop dat Sinterklaas iets in hun schoen stopt. Op pakjesavond, die meestal wordt gevierd op de avond voor Sint-Nicolaasdag, krijgen kinderen cadeautjes van Sinterklaas en zijn helpers. Dit feest wordt vaak gevierd met de familie.
- Op scholen, grotere bedrijven en verenigingen wordt vaak een sinterklaasfeest georganiseerd voor de kinderen. Hierbij worden cadeautjes uitgedeeld en worden traditionele sinterklaasliedjes gezongen.
- Na de Tweede Wereldoorlog kwam er steeds meer welvaart in Nederland, waardoor er ook meer ruimte kwam voor een geefcultuur rondom het sinterklaasfeest. Het geven en ontvangen van cadeautjes is een belangrijk onderdeel geworden van de viering.
Al met al is de viering van Sinterklaas een feestelijke traditie in Nederland, waarbij kinderen vol verwachting hun schoen zetten en uiteindelijk cadeautjes ontvangen op pakjesavond. Het is een gezellige en belangrijke tijd van het jaar waarin families en gemeenschappen samenkomen om dit bijzondere feest te vieren.
Achtergrond van Zwarte Piet
Zwarte Piet is een figuur die voor het eerst werd afgebeeld in een prentenboek van Jan Schenkman uit 1850. De inspiratie voor Zwarte Piet komt hoogstwaarschijnlijk voort uit de Moorse pages, die dienaren waren van de adel in die tijd. Deze pages vormen dus een indirecte link tussen Zwarte Piet en het slavernijverleden van Nederland.
In de anderhalve eeuw dat Zwarte Piet bestaat, heeft het personage verschillende veranderingen ondergaan. In de vroege prenten van “Sint Nikolaas en zijn knecht” bleef Zwarte Piet op de achtergrond terwijl Sinterklaas de stoute kinderen bestrafte. Na 1890 kreeg Zwarte Piet echter de rol van de duivelse partners van Sinterklaas in andere delen van Europa, waarbij hij stoute kinderen strafte.
Na 1970 onderging Zwarte Piet een transformatie naar een kindvriendelijk personage dat geen angst meer aanjoeg. Maar door de jaren heen is er regelmatig kritiek geuit op de manier waarop Zwarte Piet wordt uitgebeeld. Critici zien de stereotyperende kenmerken van Zwarte Piet als een raciale karikatuur en vinden het problematisch dat een stereotype uit de tijd van de slavernij zo’n belangrijk onderdeel is van de Sinterklaastraditie.
Als reactie op deze kritiek hebben veel lokale organisaties, winkelketens en programmamakers sinds de jaren ’80 en ’10 het uiterlijk van Zwarte Piet aangepast. Bijvoorbeeld door roetvegen toe te voegen, waardoor het personage meer lijkt op iemand die door schoorstenen is geklommen. Dit is een poging om Zwarte Piet minder te laten lijken op een stereotyperende zwarte persoon.
Ontwikkeling van de rol van Zwarte Piet
Zwarte Piet heeft in de loop der tijd verschillende veranderingen ondergaan en de perceptie ervan is geëvolueerd. Het personage van Zwarte Piet werd voor het eerst afgebeeld in een prentenboek van Jan Schenkman uit 1850. Oorspronkelijk werd hij geïnspireerd door de Moorse pages, die in die tijd dienden als bedienden voor de adel. Deze connectie tussen Zwarte Piet en het slavernijverleden van Nederland vormt een indirecte link.
Na 1890 kreeg Zwarte Piet een nieuwe rol, namelijk het bestraffen van stoute kinderen. Hij rammelde met kettingen en dreigde met de roe. Deze uitbeelding was bedoeld om kinderen te waarschuwen voor de consequenties van ondeugend gedrag. Echter, na 1970 begon Zwarte Piet te transformeren naar een kindvriendelijk personage dat geen schrik meer aanjaagt.
In de afgelopen jaren is er echter toenemende kritiek op de stereotyperende uitbeelding van Zwarte Piet. Veel mensen vinden dat de figuur bijdraagt aan negatieve stereotypen en pleiten voor verandering. Als reactie hierop passen steeds meer lokale organisaties, winkelketens en programmamakers het uiterlijk van Zwarte Piet aan. Een voorbeeld hiervan is het geven van roetvegen in plaats van de traditionele zwarte schmink. Dit is een stapsgewijze aanpassing om tegemoet te komen aan de veranderende perceptie van Zwarte Piet.
Viering van Sinterklaas in andere landen
Naast Nederland wordt ook in andere Europese landen Sinterklaas gevierd. Hoewel de tradities vaak verschillen, staan ze allemaal in het teken van de goedheiligman en zijn komst met cadeautjes voor brave kinderen.
In Frankrijk wordt op 6 december de dag van de heilige Nicolaas gevierd. Deze dag gaat gepaard met grote optochten, waar Sint-Nicolaas op een ezel rijdt. In plaats van zwarte pieten, heeft Frankrijk Père Fouettard. Deze figuur draagt een grote kap op zijn hoofd en een zweep in zijn hand om stoute kinderen te straffen.
In Duitsland en Oostenrijk werd Sinterklaas oorspronkelijk vergezeld door Krampus, een angstaanjagend figuur dat kinderen de stuipen op het lijf jaagt. Hoewel Krampus tegenwoordig niet meer welkom is op de meeste sinterklaasvieringen in deze landen, worden er nog wel festivals en parades georganiseerd rondom dit duistere personage.
In Zwitserland wordt het Sinterklaasfeest gevierd op 5 december met de kleurrijke optocht genaamd Klausjagen. Mensen kleden zich in het wit en dragen enorme mijters, terwijl mannen met grote zwepen voorop zwaaien. Samiclaus, de Zwitserse Sint, loopt ook mee met zijn maatje Schmutzli.
De belangrijkste personages in het sinterklaasverhaal
In het sinterklaasverhaal zijn er verschillende belangrijke personages die het verhaal tot leven brengen. Elk personage speelt een unieke rol en draagt bij aan de spanning en avonturen die zich ontvouwen.
- Gigi Dietrich – Gigi Dietrich is een Duitse zakenvrouw die wraak wil nemen op Sinterklaas. Als kind heeft ze nooit een cadeautje van hem gekregen en nu wil ze hem daarvoor laten boeten. Met haar vastberadenheid en slimme plannen zorgt Gigi voor de nodige uitdagingen in het verhaal.
- Ria – Ria is het nichtje van Gigi en woont samen met haar in een groot huis. Ze is nieuwsgierig en avontuurlijk en wordt al snel betrokken bij de plannen van haar tante. Door haar betrokkenheid bij het verhaal, krijgt ze ook een geheime liefde voor Macho-Piet.
- Professor Brausenthaler – Professor Brausenthaler werkt in het geheime laboratorium van Gigi. Hij helpt haar bij het maken van een robot die op Sinterklaas lijkt. Met zijn slimheid en technische kennis is hij een essentiële schakel in het verhaal.
- Sinterklaas – Natuurlijk kan het sinterklaasverhaal niet zonder de bekende figuur zelf. In dit verhaal wordt Sinterklaas echter beschuldigd van slechte daden door Gigi. Deze ongebruikelijke twist geeft een verrassende draai aan het traditionele personage.
- Tim – Tim is een jongen die op straat leeft en wordt gevraagd om Hulppiet te worden door Sinterklaas. Door zijn betrokkenheid bij het verhaal, laat hij zien dat er altijd hoop is en dat iedereen een bijdrage kan leveren, ongeacht hun achtergrond.
- Macho-Piet – Macho-Piet is nog een ander personage dat betrokken is in het verhaal. Hij is aanwezig op het etentje van Gigi en wekt de geheime liefde van Ria op. De aanwezigheid van Macho-Piet zorgt voor een romantisch element in het verhaal.
Hoewel dit de belangrijkste personages zijn die vermeld worden, kunnen er nog andere personages in het verhaal voorkomen. Met deze diverse cast wordt het sinterklaasverhaal spannend en avontuurlijk, met genoeg wendingen om de lezers geboeid te houden.
Associatie tussen Sinterklaas en Kerst in Nederland
In Nederland is er een sterke associatie tussen Sinterklaas en Kerst. Deze twee feestdagen worden vaak in één adem genoemd. Met de aankomst van Sinterklaas begint voor veel kinderen een leuke, maar ook drukke en spannende periode.
Na het Sinterklaasfeest hangen overal al kerstballen en prachtige lichtjes. De overgang van het ene feest naar het andere is bijna naadloos. Op school worden zowel Sinterklaas als Kerst uitgebreid gevierd. Leerlingen maken surprises en maken zich op voor het uitdelen van cadeautjes. Daarnaast leren ze over de tradities en gebruiken die bij beide feesten horen.
Op de sportclub of hobby-vereniging komt Sinterklaas vaak ook nog langs. Hier kunnen kinderen genieten van extra cadeaus en een bezoekje van de goedheiligman. Deze dubbele viering zorgt ervoor dat kinderen die te maken hebben met gescheiden ouders, meerdere keren het Sinterklaasfeest kunnen vieren. Hetzelfde geldt voor Kerst, waarbij er ook veel verschillende feestjes zijn.
Deze feestelijke periode kan voor stress en onrust zorgen, vooral bij kinderen die gevoelig zijn voor prikkels. Daarom is het belangrijk om in deze periode de gewone dagelijkse structuur zoveel mogelijk intact te houden en duidelijkheid te verschaffen over de feestmomenten. Een kalender kan hierbij helpen. Uiteindelijk draait het bij Sinterklaas en Kerst vooral om de gezelligheid en niet alleen om de cadeaus.
Populaire Sinterklaasliedjes in Nederland
De Sinterklaastijd in Nederland is onlosmakelijk verbonden met vrolijke en feestelijke liedjes. Deze populaire Sinterklaasliedjes worden jaarlijks gezongen en zorgen voor een gezellige sfeer tijdens het Sinterklaasfeest. Hier zijn enkele bekende Sinterklaasliedjes in Nederland en hun betekenis:
- “Zie Ginds komt de Stoomboot” is een klassiek Sinterklaaslied dat het begin van elk Sinterklaasfeest markeert. De tekst is de afgelopen jaren iets aangepast, maar het blijft een geliefd lied.
- “Sinterklaas Kapoentje” is een eenvoudig maar populair Sinterklaaslied. De betekenis van het woord “kapoentje” wordt besproken, maar het wordt vaak gebruikt als een liefkozende term voor ondeugende kinderen.
- “O, kom er eens kijken” is een ander klassiek Sinterklaaslied dat nog steeds veel wordt gezongen. De tekst beschrijft de opwinding van het vinden van cadeautjes in de schoen.
“Hoor wie klopt daar kinderen” is een lied dat ondeugende kinderen waarschuwt dat ze een straf van Sinterklaas kunnen krijgen, zoals een zak zout.
“Zie de maan schijnt door de bomen” is een lied dat de traditionele Sinterklaasattributen, de “gard” of “roe”, noemt, die tegenwoordig zelden gezien worden.
“De zak van Sinterklaas” is een levendig lied dat de vrijgevigheid van Sinterklaas en zijn magische zak vol cadeautjes viert.
“Wie komt er alle jaren” is een lied dat uitdrukking geeft aan het verlangen naar de komst van Sinterklaas uit Spanje, met koekjes, speelgoed en prentenboeken.
“Sinterklaas is jarig” is een lied dat vaak wordt gezongen op de verjaardag van Sinterklaas, waarbij opwinding wordt uitgedrukt en er een schoen wordt klaargezet voor cadeautjes.
“Sinterklaasje kom maar Binnen” is een lied dat Sinterklaas uitnodigt in huis en vreugde uitdrukt dat er geen stoute kinderen aanwezig zijn.
Dit zijn enkele van de populaire Sinterklaasliedjes in Nederland. Ze dragen bij aan de magie en vreugde van het Sinterklaasfeest en zijn geliefd bij jong en oud. Het zingen van deze liedjes is een traditie die deel uitmaakt van de Nederlandse cultuur en bijdraagt aan de feestelijke sfeer rondom Sinterklaas.
