Jodium is een essentieel mineraal dat ons lichaam nodig heeft voor een goede werking van de schildklier. Maar waar kunnen we jodium vinden in onze voeding? Gelukkig zijn er verschillende bronnen van jodium die we makkelijk kunnen opnemen in onze dagelijkse maaltijden. Enkele voorbeelden van voedingsmiddelen die rijk zijn aan jodium zijn brood, vis (zoals kabeljauw, makreel, tonijn, tong, zalm en haring), eieren, kaas, yoghurt, mosselen, andijvie, bananen en zeewier.
Het Voedingscentrum raadt aan om veel brood te eten om voldoende jodium binnen te krijgen. Dit komt omdat gejodeerd zout wordt gebruikt bij de bereiding van brood. Zeewier is ook een uitzonderlijk goede bron van jodium. Met name kombu bevat enorme hoeveelheden jodium. Dus als je graag wat variatie wilt toevoegen aan je voeding, kan het nuttigen van zeewier een uitstekende keuze zijn.
Het is belangrijk om te weten wat de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid jodium is. Voor volwassenen is dit 150 mcg, voor zwangere vrouwen 175 mcg en voor vrouwen die borstvoeding geven 200 mcg. Naast de natuurlijke bronnen van jodium in voedingsmiddelen, zijn er ook supplementen beschikbaar. Deze bevatten meestal kaliumjodide en zeewier als bronnen van jodium. Echter, het is altijd aan te raden om eerst met een arts te overleggen voordat je supplementen gaat gebruiken.
Kortom, jodium is een cruciaal mineraal dat we nodig hebben voor een gezonde schildklierfunctie. Gelukkig kunnen we voldoende jodium binnenkrijgen door het consumeren van voedingsmiddelen zoals brood, vis, eieren, kaas, yoghurt, mosselen, andijvie, bananen en zeewier. Het is belangrijk om te variëren in voedingsmiddelen om ervoor te zorgen dat we voldoende jodium binnenkrijgen. Als je niet genoeg jodium via je voeding binnenkrijgt, kan het raadzaam zijn om jodiumsupplementen te overwegen, maar alleen na overleg met een arts.
Wat is jodium en waarom is het belangrijk?
Jodium is een essentieel mineraal dat ons lichaam nodig heeft voor een goede gezondheid. Het speelt een belangrijke rol in de productie van schildklierhormonen, die essentieel zijn voor een goed verloop van de stofwisseling, een gezonde groei en de ontwikkeling van het zenuwstelsel en de hersenen. Ons lichaam kan zelf geen jodium aanmaken, dus we moeten het halen uit onze voeding.
Van nature komt jodium maar in weinig voedingsmiddelen voor, zoals zeevis, zuivelproducten, eieren en zeewier. In Nederland was er lange tijd een tekort aan jodium, daarom heeft de overheid ervoor gekozen om jodium toe te voegen aan keukenzout en bakkerszout, dat wordt gebruikt voor het bakken van brood. Hierdoor is brood gebakken met gejodeerd bakkerszout de belangrijkste bron van jodium in Nederland.
Het is echter moeilijk om voldoende jodium binnen te krijgen als je geen brood eet. Daarom is het belangrijk om bewust te zijn van andere bronnen van jodium, zoals witvis, vette zeevis, platvis, gekookte eieren, kaas en melk. Vooral zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven hebben extra jodium nodig. Het wordt aangeraden om te eten volgens de Schijf van Vijf en daarbij voldoende jodiumrijke producten te consumeren voor een optimale gezondheid.
Voedingsmiddelen met jodium: wat u moet weten
Heeft u zich ooit afgevraagd welke voedingsmiddelen jodium bevatten en waarom het belangrijk is voor uw gezondheid? In dit artikel zullen we deze vragen beantwoorden en u informeren over de verschillende voedingsmiddelen die jodium bevatten.
Jodium is een spoorelement dat essentieel is voor de productie van schildklierhormonen. Hoewel het lichaam maar weinig jodium nodig heeft, is het toch cruciaal voor een goede werking van de schildklier. Een tekort aan jodium kan leiden tot een trager werkende schildklier en gezwollen schildklier. Aan de andere kant kan te veel jodium de werking van de schildklier verstoren. Daarom is het belangrijk om voldoende jodium binnen te krijgen, maar wel binnen de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid.
Er zijn verschillende voedingsmiddelen die jodium bevatten. Enkele voorbeelden hiervan zijn:
- Brood gebakken met bakkerszout
- Zeevis
- Eieren
- Zuivelproducten
- Zeewier
- Sommige vleeswaren
Het is belangrijk om te weten dat in Nederland van nature niet veel jodium in de voeding zit. Daarom wordt jodium toegevoegd aan bakkerszout, keuken- en tafelzout, dieetzout en nitrietpekelzout voor vleeswaren. Op het etiket van zout en brood staat vermeld of jodium is toegevoegd. Dit is vooral belangrijk voor mensen die zelf brood bakken, weinig brood eten of biologisch brood zonder bakkerszout consumeren. Als u in deze situatie verkeert, is het raadzaam om jodium uit andere bronnen zoals zeevis, zuivelproducten of eieren te halen.
Om af te sluiten, is het vermeldenswaardig dat jodiumtabletten uitsluitend bedoeld zijn voor mensen die zijn blootgesteld aan radioactief jodium door een kernramp. Het is belangrijk om de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid jodium in te nemen, die varieert per leeftijdsgroep. Evenzo heeft de Europese Voedselveiligheid Autoriteit een aanvaardbare bovengrens voor jodiuminname vastgesteld.
Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid jodium
De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid jodium is 150 microgram. Jodium is een mineraal dat nodig is voor de productie van schildklierhormonen, die essentieel zijn voor de stofwisseling, groei en de ontwikkeling van het zenuwstelsel en de hersenen. Natuurlijke bronnen van jodium zijn onder andere zeevis, zuivelproducten, eieren en zeewier.
In Nederland was jodiumtekort een probleem, daarom heeft de overheid besloten om jodium toe te voegen aan keukenzout en bakkerszout dat voor brood wordt gebruikt. Brood gemaakt met gejodeerd bakkerszout is de belangrijkste bron van jodium in Nederland. Vier sneetjes brood met 1,2% bakkerszout bevatten bijna 100 microgram jodium, wat een aanzienlijk deel is van de dagelijkse aanbeveling. Andere bronnen van jodium zijn onder andere witte vis, vette zeevis, platvis, gekookte eieren, kaas en melk. Het is moeilijk om voldoende jodium binnen te krijgen zonder brood te consumeren.
Zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven hebben meer jodium nodig en zouden moeten eten volgens de “Schijf van Vijf” (Nederlandse voedingsrichtlijnen) en jodiumrijke voedingsmiddelen moeten consumeren. Als het moeilijk is om voldoende jodium binnen te krijgen, wordt supplementatie geadviseerd.
- Jodiumtekort kan leiden tot schildklierproblemen en een verminderde werking van de schildklier. Dit kan onder andere leiden tot gewichtstoename, vermoeidheid en een trage stofwisseling.
- Jodiumoverschot is ook niet wenselijk en kan negatieve effecten hebben op de schildklier. Het is daarom belangrijk om de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid jodium in acht te nemen.
Gevolgen van een jodiumtekort
Een jodiumtekort kan verschillende gevolgen hebben voor de gezondheid. Jodium is een essentieel spoorelement dat cruciaal is voor de schildklierfunctie en de productie van schildklierhormonen. Ongeveer één derde van de wereldbevolking kampt met een jodiumdeficiëntie, vooral in gebieden waar het jodiumgehalte in de grond laag is.
De symptomen: Een verminderde productie van schildklierhormonen als gevolg van jodiumtekort kan leiden tot verschillende symptomen en gezondheidsproblemen. De schildklierhormonen zijn betrokken bij de regulatie van de stofwisseling en spelen een rol in diverse fysiologische processen in het lichaam. Enkele veelvoorkomende symptomen van een jodiumtekort zijn vermoeidheid, gewichtstoename, koude intolerantie, haaruitval, droge huid en een vertraagde hartslag.
De gezondheidsproblemen: Naast de symptomen kan een langdurig jodiumtekort ook leiden tot ernstigere gezondheidsproblemen. Zo kan een tekort aan jodium leiden tot een vergrote schildklier, ook wel struma genoemd. Deze vergroting van de schildklier kan leiden tot problemen bij het slikken en ademhalen. Daarnaast kan een jodiumtekort invloed hebben op de vruchtbaarheid en de ontwikkeling van een foetus. Het is vooral belangrijk voor zwangere vrouwen om voldoende jodium binnen te krijgen, omdat een tekort kan leiden tot een verminderde intellectuele en mentale ontwikkeling van het kind.
Risico’s: Het is belangrijk om aandacht te besteden aan jodiumsuppletie, omdat een jodiumtekort drastische gevolgen kan hebben voor de gezondheid. Het aanvullen van jodium kan gedaan worden door het consumeren van voedingsmiddelen die rijk zijn aan jodium, zoals zeegroenten, vis, schaal- en schelpdieren, eieren, avocado’s, olijven, noten, zuivelproducten, asperges, spinazie en gejodeerde producten zoals zout, brood, ontbijtgranen en vleeswaren. Daarnaast hebben internationale afspraken over het joderen van tafelzout en het toevoegen van jodium aan leidingwater wereldwijd al veel jodiumtekorten verminderd. Het blijft echter belangrijk om bewust te zijn van de risico’s en zorgvuldig om te gaan met jodiumsuppletie.
Hoe voorkom je een jodiumtekort?
Een jodiumtekort kan ernstige gevolgen hebben voor de gezondheid. Gelukkig zijn er verschillende maatregelen die genomen kunnen worden om een tekort te voorkomen. Het is belangrijk om te begrijpen waarom jodium zo essentieel is voor ons lichaam. Jodium speelt een cruciale rol bij de schildklierfunctie en de stofwisseling. Het tekort kan leiden tot diverse symptomen, zoals krop, cystevorming in verschillende organen, chronische vermoeidheid, gewichtstoename, concentratieproblemen en mogelijk zelfs de ontwikkeling van kanker. Daarom is het van groot belang om voldoende jodium binnen te krijgen, vooral voor zwangere vrouwen en baby’s.
Een van de belangrijkste bronnen van jodium zijn zeevis en zeegroenten. Het is echter niet voldoende om simpelweg zeezout te consumeren in plaats van gewoon tafelzout, omdat dit niet genoeg jodium bevat om een tekort te voorkomen. Bovendien kunnen bepaalde voedingsmiddelen, zoals niet-gefermenteerde soja en rauwe koolsoorten, de opname van jodium verstoren en een tekort verergeren. Hetzelfde geldt voor het consumeren van medicijnen zoals aspirine en psychofarmaca, die de uitscheiding van jodium kunnen verhogen. Ondanks het feit dat jodium wordt toegevoegd aan tafelzout en bakkerszout, hebben naar schatting 6,5 miljoen Nederlanders nog steeds een tekort aan dit essentiële mineraal.
Om een jodiumtekort te voorkomen, is het raadzaam om bewust te zijn van de voedingsmiddelen die rijk zijn aan jodium en deze regelmatig in je dieet op te nemen. Daarnaast kunnen supplementen een goede optie zijn, vooral voor groepen die een hogere behoefte hebben, zoals zwangere vrouwen. Het is ook belangrijk om een gezond en gevarieerd dieet te volgen dat rijk is aan selenium, ijzer en vitamine A, omdat een tekort aan deze voedingsstoffen de symptomen van een jodiumtekort kan verergeren. Door deze stappen te nemen en bewust te zijn van de factoren die de opname van jodium kunnen verstoren, kunnen we ons helpen beschermen tegen de gevolgen van een jodiumtekort.
Is te veel jodium schadelijk?
Ja, overmatige inname van jodium kan schadelijk zijn voor de gezondheid. Het is belangrijk om op de juiste dagelijkse hoeveelheden te letten om bijwerkingen te voorkomen. Als je je zorgen maakt over je jodiuminname, zwanger bent, allergisch bent voor jodium, ernstige hoge bloeddruk, nierziekte of hartfalen hebt, wordt geadviseerd om een voedingsexpert te raadplegen.
Zeewier is een rijke bron van jodium. Het is echter belangrijk om te weten hoe jodiumgehaltes worden beïnvloed tijdens het bewaren en bereiden van gedroogd zeewier. Als gedroogd zeewier luchtdicht wordt bewaard, is er minimaal verlies van jodium. Maar blootstelling aan vochtige lucht of koken kan leiden tot een snel verlies van jodium. Het koken van zeewier gedurende 10-15 minuten resulteert in 99% absorptie van jodium door het kookwater. Het jodiumrijke kookvocht kan worden weggegooid of geconsumeerd, afhankelijk van individuele behoeften. Het stomen van zeewier vermindert het jodiumgehalte met ongeveer 20%, terwijl het roosteren van zeewier slechts een verlies van 6% van het jodium veroorzaakt.
Kombu, een bruin zeewiertype, bevat de hoogste hoeveelheid jodium. Vaak wordt het eerst gekookt voordat het gedroogd wordt om het jodiumgehalte verder te verminderen. Het is belangrijk om rekening te houden met deze details bij het consumeren van zeewier om ervoor te zorgen dat je dagelijkse jodiuminname binnen de aanbevolen normen blijft.
Zijn jodiumsupplementen nuttig?
Ja, jodiumsupplementen kunnen nuttig zijn voor bepaalde groepen mensen. Vegetariërs en mensen die weinig brood of andere producten met gejodeerd zout eten, kunnen baat hebben bij het gebruik van jodiumsupplementen. Dit komt doordat jodiumtekort kan leiden tot verschillende gezondheidsproblemen, zoals een trager werkende schildklier, gewichtstoename, snel koud hebben, obstipatie, groeiachterstand bij kinderen en verminderd leervermogen.
Als we kijken naar de voeding in Nederland, dan wordt er wel jodium aan voeding toegevoegd, maar het komt van nature niet veel voor in voeding. Daarom wordt het toegevoegd aan keukenzout (Jozo), brood, broodvervangers en sommige vleeswaren. Om voldoende jodium binnen te krijgen, kun je ook denken aan voedingsmiddelen zoals zeevis, eieren, zuivelproducten, zeewier en sommige vleeswaren. Als aanvulling hierop kunnen jodiumsupplementen worden gebruikt.
Het is echter belangrijk om de juiste dosering in acht te nemen en eventuele risico’s te kennen. De veilige inname van jodium uit voeding en supplementen is 600 microgram per dag voor volwassenen. Het wordt aanbevolen om niet meer dan 150 microgram jodium per dagdosering toe te voegen aan jodiumrijke producten en voedingssupplementen. Bij het gebruik van medicijnen voor de schildklier is het verstandig om te overleggen met een arts voordat jodiumsupplementen worden gebruikt. Een arts kan de juiste dosering en het eventuele gebruik van supplementen adviseren op basis van de individuele behoeften en gezondheidssituatie.
Jodiumtekort in Nederland: feiten en cijfers
Een recent onderzoek heeft aangetoond dat de hoeveelheid jodiuminname in Nederland aanzienlijk is gedaald tussen 2006/2007 en 2020/2021 bij mannen en vrouwen tussen de 31 en 50 jaar oud. Deze daling wordt naar alle waarschijnlijkheid veroorzaakt door verschillende factoren, waaronder een wijziging in de wetgeving in 2008. Sindsdien wordt er minder jodium toegevoegd aan brood. Daarnaast zijn er veranderingen opgetreden in ons voedingspatroon en zijn er in voedingsmiddelen lagere zoutgehaltes te vinden, wat ook bijdraagt aan het lagere niveau van jodiuminname.
In 2020/2021 bleek uit het onderzoek dat de helft van de mannelijke deelnemers in het noorden van Nederland meer dan 207 microgram jodium per dag binnenkreeg. Voor de vrouwelijke deelnemers was dit meer dan 159 microgram per dag. Hoewel dit hoger is dan de aanbevolen hoeveelheid van 100 microgram jodium per dag, bleek dat 4 tot 7% van de vrouwen gemiddeld minder dan 100 microgram jodium per dag binnenkrijgt. Dit is zorgwekkend, omdat voldoende jodium essentieel is voor de ontwikkeling van het ongeboren kind.
Om de gezondheid van vrouwen te waarborgen, is het van groot belang om de hoeveelheid jodium die zij binnenkrijgen nauwlettend in de gaten te houden. Het onderzoek toont aan dat er nog steeds een aanzienlijk aantal vrouwen is dat niet voldoende jodium consumeert. Dit kan ernstige gevolgen hebben voor de gezondheid van zowel de moeder als het ongeboren kind. Het is van belang dat er bewustzijn wordt gecreëerd over het belang van voldoende jodiuminname en dat er maatregelen worden genomen om dit probleem aan te pakken.
- Verandering in wetgeving: In 2008 is er een wijziging geweest in de wetgeving omtrent brood, waarbij er minder jodium aan brood wordt toegevoegd. Dit draagt bij aan het lagere niveau van jodiuminname bij de bevolking.
- Voedingspatroon: Naast de veranderingen in de wetgeving, hebben ook veranderingen in ons voedingspatroon bijgedragen aan de daling van jodiuminname. Onze eetgewoonten zijn in de loop der jaren veranderd, waardoor we minder jodiumrijke voedingsmiddelen consumeren.
- Lagere zoutgehaltes: Een andere factor die heeft bijgedragen aan het jodiumtekort is de lagere zoutgehaltes in voedingsmiddelen. Minder zout in ons voedsel betekent ook minder jodium, aangezien jodium vaak aan keukenzout wordt toegevoegd.
Het is van groot belang dat er verdere maatregelen worden genomen om het jodiumtekort in Nederland aan te pakken. Door bewustwording te creëren en het belang van voldoende jodiuminname te benadrukken, kunnen we ervoor zorgen dat vrouwen tijdens de zwangerschap en daarbuiten voldoende jodium binnenkrijgen voor een optimale gezondheid.
