De lever is een belangrijk orgaan dat zich rechtsboven in de buikholte bevindt, naast de maag. Het weegt ongeveer 1,5 kg en bestaat uit twee leverkwabben: een grote rechterkwab en een kleinere linkerkwab. Deze leverkwabben, ook wel ‘kwabjes’ genoemd, zijn omringd door bloedvaten en de galbuis.
Naast zijn locatie heeft de lever ook talloze belangrijke functies. Zo zorgt de lever voor het omzetten, bewaren en afgeven van voedingsstoffen aan de bloedvaten. Dit betekent dat de lever een cruciale rol speelt in onze stofwisseling en het reguleren van ons bloedsuikerniveau. Bovendien produceert de lever gal, dat via galkanaaltjes naar de galblaas wordt afgevoerd.
Een opvallend kenmerk van de lever is dat het een indrukwekkende reservecapaciteit heeft. Dit betekent dat het orgaan zichzelf kan regenereren en kan uitgroeien tot een volledige lever, mits het overblijvende deel gezond is. Helaas kan overmatige alcoholconsumptie de lever beschadigen en leiden tot ernstige aandoeningen zoals levercirrose, leververvetting, alcoholische hepatitis, leverfibrose en leverfalen.
Functies van de lever
De lever vervult verschillende belangrijke functies in ons lichaam. Het is een essentieel orgaan dat een cruciale rol speelt bij het verwerken van voedingsstoffen en het handhaven van een gezonde lichaamsbalans. Door de belangrijkste functies van de lever te begrijpen, kunnen we beter begrijpen hoe dit orgaan werkt en waarom het zo belangrijk is voor onze algehele gezondheid.
Ontvangen van bloed en transport van voedingsstoffen: Een van de belangrijkste functies van de lever is het ontvangen van bloed uit de darmen via de poortader. Deze bloedtoevoer transporteert belangrijke voedingsstoffen vanuit de darmen naar de lever. De levercellen kunnen deze voedingsstoffen vervolgens omzetten, bewaren of weer afgeven aan de bloedvaten wanneer ons lichaam ze nodig heeft. Dit proces zorgt ervoor dat we voldoende energie en bouwstoffen hebben om goed te functioneren.
Productie en opslag van gal: De lever produceert gal, een groene vloeistof die helpt bij de spijsvertering van vetten. Deze gal wordt via galkanaaltjes afgevoerd naar de galblaas, waar het wordt opgeslagen. Wanneer we voedsel eten dat vet bevat, wordt de galblaas gestimuleerd om gal vrij te geven in de darmen. De gal helpt bij het afbreken en absorberen van vetten, waardoor ons lichaam de belangrijke vetoplosbare vitamines en voedingsstoffen kan opnemen.
Reservecapaciteit en herstel: Een unieke eigenschap van de lever is zijn enorme reservecapaciteit. De lever kan zichzelf regenereren en kan zelfs teruggroeien tot een volledige lever, mits het overgebleven deel gezond is. Dit betekent dat als een deel van de lever om welke reden dan ook wordt verwijderd, de resterende gezonde levercellen kunnen groeien en de functionaliteit van de lever kunnen herstellen. Deze reservecapaciteit is een belangrijke eigenschap van de lever die ons lichaam helpt te beschermen en te herstellen.
Daarnaast is het belangrijk om te benadrukken dat overmatige alcoholconsumptie de lever kan beschadigen. Dit kan leiden tot verschillende stadia van schade, zoals leververvetting, leverontsteking (hepatitis), leverfibrose en uiteindelijk levercirrose. Het risico op leverbeschadiging neemt toe naarmate er meer en regelmatiger alcohol wordt gedronken. Het is essentieel om bewust te zijn van de impact van alcohol op de lever en om matigheid te betrachten bij het drinken.
Bespreking van veelvoorkomende leveraandoeningen, hun symptomen en mogelijke behandelingen
Levercirrose en leverziekte zijn twee veelvoorkomende leveraandoeningen die verschillende symptomen en behandelingen hebben. Levercirrose wordt gekenmerkt door littekenweefsel in de lever, wat de structuur en functie ervan aantast. Dit kan optreden als gevolg van chronische infectie, vergiftiging of een andere leveraandoening. Het kan ook ernstige complicaties veroorzaken, zoals verhoogde druk in de bloedvaten van de lever (portale hypertensie), vergrote milt, spataderen in de slokdarm en maag, vochtophoping in de buikholte (ascites) en aantasting van de hersenfuncties (encefalopathie).
De ernst van levercirrose kan worden ingedeeld in verschillende stadia, zoals de Child Pugh classificatie en de MELD score. De behandeling van levercirrose richt zich voornamelijk op het stoppen van de onderliggende oorzaak en het voorkomen van complicaties. In sommige gevallen kan levercirrose volledig verdwijnen door behandeling. Echter, wanneer de oorzaak van levercirrose niet te behandelen is, kan de aandoening verder voortschrijden en uiteindelijk leiden tot leverfalen.
Leverziekte is een breed begrip dat verschillende aandoeningen omvat. Het kan veroorzaakt worden door factoren zoals overmatig alcoholgebruik, virale infecties en genetische afwijkingen. De symptomen van leverziekte variëren afhankelijk van de specifieke aandoening, maar kunnen onder andere vermoeidheid, geelzucht, misselijkheid, gewichtsverlies en een vergrote lever omvatten. De behandeling van leverziekte kan variëren, afhankelijk van de onderliggende oorzaak en de ernst van de aandoening. Het kan bestaan uit levensstijlveranderingen, medicatie en in sommige gevallen zelfs een levertransplantatie.
In dit artikel zullen we een diepgaandere blik werpen op levercirrose en leverziekte, de specifieke symptomen die ermee gepaard gaan en de mogelijke behandelingen die beschikbaar zijn. Het begrijpen van deze veelvoorkomende leveraandoeningen is essentieel om een goede diagnose en behandeling mogelijk te maken.
Levercirrose: Uitleg over wat levercirrose is, de mogelijke oorzaken, symptomen en preventieve maatregelen
Levercirrose is een ernstige leverziekte waarbij gezonde levercellen worden vervangen door bindweefsel, waardoor de lever haar functie niet goed meer kan vervullen. Het bindweefsel vormt littekenweefsel en zorgt ervoor dat de lever krimpt en hobbelig wordt. De oorzaken van levercirrose kunnen verschillende factoren zijn, zoals langdurig overmatig alcoholgebruik, infecties zoals hepatitis B of C, stofwisselingsziektes zoals diabetes, overgewicht, en immunologische leveraandoeningen zoals niet-bacteriële galwegontsteking of beschadiging van de kleine galwegen.
Mensen die lijden aan levercirrose kunnen last hebben van verschillende symptomen. Deze omvatten vermoeidheid, verminderde eetlust, jeuk, geelzucht, zwelling van de buik, rode verkleuring van de handpalmen, vorming van bloedvaatjes met een spinvormig patroon op de huid, borstvorming en impotentie bij mannen, opgezette aders op de buik, minder spierweefsel en gewichtsverlies. Het is belangrijk om te weten dat niet iedereen met levercirrose alle symptomen zal ervaren. Het is echter essentieel om deze symptomen serieus te nemen en medische hulp te zoeken wanneer ze zich voordoen.
Hoewel levercirrose een ernstige aandoening is, kunnen bepaalde preventieve maatregelen helpen om het risico op het ontwikkelen van deze aandoening te verminderen. Het matigen of volledig stoppen van alcoholgebruik is een belangrijke stap om levercirrose te voorkomen, vooral als overmatig alcoholgebruik een risicofactor is. Andere preventieve maatregelen omvatten het verminderen van overgewicht, het volgen van een gezond dieet bij diabetes, dagelijks bewegen, stoppen met roken en het handhaven van een gezond slaappatroon. Het is ook van cruciaal belang om eventuele onderliggende aandoeningen, zoals hepatitis B of C, tijdig te behandelen en regelmatig medische controles te ondergaan om vroegtijdig eventuele leverproblemen op te sporen.
Types leverkanker, risicofactoren en behandeling
Leverkanker, ook bekend als hepatocellulair carcinoom (HCC), is de meest voorkomende vorm van leverkanker. Ongeveer negen van de tien mensen met leverkanker hebben deze specifieke type kanker. Het ontstaat meestal wanneer de lever ernstig beschadigd is, vaak als gevolg van levercirrose. Bijna acht op de tien mensen met leverkanker hebben levercirrose. Deze aandoening kan worden veroorzaakt door langdurige ontstekingen zoals hepatitis B of geelzucht, overmatig alcoholgebruik gedurende langere tijd, of zeldzame leverziekten zoals hemochromatose.
Wat betreft de behandeling van leverkanker, zijn er verschillende opties beschikbaar. De juiste behandeling wordt meestal bepaald door een arts op basis van de specifieke situatie van de patiënt. Helaas is het vaak niet mogelijk om leverkanker volledig te genezen als de tumor te groot is of als er meerdere tumoren aanwezig zijn. In dit geval kan de focus liggen op het vertragen van de ziekteprogressie en het verminderen van symptomen. Er zijn diverse behandelingsmogelijkheden beschikbaar, maar ze zijn niet specifiek genoemd in de verstrekte informatie.
Om meer gedetailleerde en nauwkeurige informatie te verkrijgen over de verschillende types leverkanker, specifieke risicofactoren en behandelingsopties wordt het aanbevolen om een medisch professional te raadplegen of betrouwbare medische bronnen te raadplegen. Het is van cruciaal belang om de juiste informatie te hebben om een weloverwogen beslissing te kunnen nemen over de beste behandeling voor jouw individuele situatie.
Leverfunctietesten: doel en interpretatie
Leverfunctietesten worden uitgevoerd om de functie van de lever te testen en eventuele schade aan de lever op te sporen. Deze tests meten de concentratie van specifieke enzymen, zoals ALT, AST, AF en gamma-GT, in het bloed. Afwijkende leverfunctietesten kunnen belangrijke informatie geven over de aard van een aandoening die de lever kan beïnvloeden.
Een verhoogde waarde van het enzym ALT kan duiden op verschillende aandoeningen, zoals hepatitis, obesitas, diabetes, leverafwijkingen, galwegobstructie, alcoholgebruik of het innemen van bepaalde geneesmiddelen. Bij matig verhoogde ALT-waarden (minder dan 3 keer de bovengrens) zal de arts de rol van alcohol en obesitas in overweging nemen. Bij sterk verhoogde ALT-waarden (meer dan 3 keer de bovengrens) zijn verder onderzoek en mogelijk dringende onderzoeken nodig, vooral als er klachten aanwezig zijn.
Een verhoogde waarde van het enzym AF kan duiden op een lever- of galaandoening, maar ook op botziekten. Verder bloedonderzoek, een echografie of MRI kunnen nodig zijn om de oorzaak van de verhoogde AF-waarden te achterhalen.
- Een verhoogde waarde van het enzym gamma-GT kan wijzen op galstuwing, een effect van bepaalde geneesmiddelen, overmatig alcoholgebruik of bepaalde dieetfactoren. Een lichte verhoging van gamma-GT zonder andere afwijkingen in de leverwaarden duidt meestal niet op een ernstige leveraandoening. Bij vermoeden van alcoholgebruik kan de arts voorstellen om na een periode van volledige onthouding opnieuw het bloed te controleren.
De waarde van het enzym AST, hoewel niet meer standaard gebruikt, kan samen met ALT worden gebruikt om schade aan de lever te beoordelen. AST komt voor in de lever, hartspier, skeletspieren, nieren en rode bloedcellen.
leverontgifting: feiten en fabels
Het idee van detoxen is populair geworden in de wellnesswereld, maar is het echt nodig? En zijn er wetenschappelijke bewijzen voor de voordelen ervan? Laten we de feiten onderzoeken en enkele mythes ontkrachten.
- Detoxen is niet nodig: Het lichaam is zelf in staat om afval- en gifstoffen te verwijderen. Onze lever en nieren spelen hierbij een cruciale rol. Deze organen filteren afvalstoffen en zorgen ervoor dat ze via urine of ontlasting het lichaam verlaten. Het idee dat we een externe detoxkuur nodig hebben om ons lichaam te reinigen, is dus een fabel.
- Risico’s van detoxkuren: Detoxkuren, zoals periodiek vasten of laxeren, kunnen risico’s met zich meebrengen. Hoewel een paar dagen vasten of minder eten gezonde effecten kan hebben, kan langdurig vasten leiden tot een tekort aan essentiële voedingsstoffen en zelfs tot afbraak van spierweefsel. Bovendien kunnen detoxkuren met vreemde middelen zoals klei of kalk leiden tot ophoping van schadelijke stoffen zoals lood in het lichaam.
- De rol van de lever: Het is belangrijk om de belangrijke rol van de lever bij ontgifting te benadrukken. Onze lever speelt een primaire rol in het omzetten van giftige stoffen naar minder schadelijke vormen, zodat ze veilig kunnen worden uitgescheiden. Het is dus essentieel om onze lever gezond te houden door een gezonde levensstijl te hanteren en de blootstelling aan schadelijke stoffen te beperken.
- Minder schadelijke stoffen binnenkrijgen: Het binnenkrijgen van schadelijke stoffen kan worden verminderd door gezond te eten en bewust te zijn van onze levensstijl. Hoewel er in regulier voedsel nog steeds bestrijdingsmiddelen aanwezig kunnen zijn, is het geruststellend om te weten dat het gebruik ervan sterk is verminderd en dat de meeste resten binnen de toegestane limieten blijven. Voor wie helemaal geen risico wil lopen, kan biologisch voedsel een optie zijn.
Voeding voor een gezonde lever
Een gezonde lever is essentieel voor het behoud van onze algehele gezondheid. Maar welke voedingsmiddelen en dranken bevorderen nu eigenlijk de levergezondheid en welke moeten vermeden worden? Hieronder vind je enkele belangrijke adviezen om je lever in topconditie te houden.
1. Vermijd overmatig alcoholgebruik: Alcohol kan schadelijk zijn voor de lever. Het Voedingscentrum adviseert dat vrouwen niet meer dan één glas per dag moeten drinken, terwijl mannen maximaal twee glazen per dag kunnen hebben. Het is echter nog beter om helemaal geen alcohol te drinken, zoals aanbevolen door de Gezondheidsraad.
2. Geniet van een kopje koffie: In tegenstelling tot wat soms beweerd wordt, is matig koffiegebruik niet schadelijk voor de lever. Sterker nog, koffie kan zelfs helpen om schadelijke stoffen in de lever te verminderen en bepaalde bestanddelen kunnen een beschermend effect hebben.
3. Kies voor gezonde kookmethodes: Het is belangrijk om te letten op de manier waarop voedsel wordt bereid. Koken, stomen, stoven, smoren en bereiden in de oven zijn beter voor de lever dan gebakken, geroosterd, gerookt en gefrituurd voedsel. Bij deze laatstgenoemde bereidingswijzen kunnen schadelijke stoffen vrijkomen, wat de kans op kanker vergroot.
- 4. Voeg bittere voedingsmiddelen toe: Bitterstoffen in voeding kunnen juist gezond zijn voor de lever. Denk aan voedingsmiddelen zoals uien, knoflook, citrusfruit, groene thee, verschillende koolsoorten, druiven, kersen, rozemarijn, witlof, andijvie en grapefruit. Deze bevatten bitterstoffen die de lever helpen bij het neutraliseren van vrije radicalen en het verwijderen van giftige stoffen.
5. Kies voor goede vetten: Omega-3, 6 en 9 vetzuren in voedingsmiddelen zoals fijngemalen lijnzaad, noten, peulvruchten, komkommer en olijfolie kunnen mogelijk bijdragen aan een gezonde lever. Kleine hoeveelheden verzadigde vetten, zoals roomboter of ongeraffineerde kokosolie, kunnen de lever ook in balans houden.
Dit zijn enkele belangrijke adviezen om een gezonde lever te behouden. Maar vergeet niet dat een gezonde levensstijl met voldoende slaap en regelmatige lichaamsbeweging ook van groot belang is voor een optimale levergezondheid.
Levertransplantatie: Procedure, criteria en overlevingskansen
Een levertransplantatie is een operatie waarbij een zieke lever wordt vervangen door een gezonde lever van een orgaandonor. Deze ingreep wordt jaarlijks in Nederland tussen de 110 en 140 keer uitgevoerd. Levertransplantaties worden gedaan in gespecialiseerde levercentra in Groningen, Rotterdam en Leiden. Voor kinderen is Groningen het enige centrum waar zij een levertransplantatie kunnen ondergaan.
Patiënten met verschillende leverziektes kunnen in aanmerking komen voor een levertransplantatie. Dit omvat onder andere levercirrose als gevolg van hepatitis B of C, acuut leverfalen, Primaire Biliaire Cholangitis (PBC), Primaire Scleroserende Cholangitis (PSC), auto-immuun hepatitis, kanker in de lever zonder uitzaaiingen, ziekte van Wilson, galgangatresie en levercirrose als gevolg van overmatig alcoholgebruik.
Er zijn verschillende vormen van levertransplantatie. De meest gebruikte methode is de orthotope (gewone) levertransplantatie, waarbij de zieke lever volledig wordt verwijderd en vervangen door een donorlever. Daarnaast zijn er ook andere vormen, zoals split-levertransplantatie waarbij de donorlever gesplitst wordt, auxilaire transplantatie waarbij de donorlever naast de eigen lever van de patiënt wordt geplaatst, levende donor levertransplantatie waarbij een deel van de lever van een gezonde volwassene wordt getransplanteerd, en dominotransplantatie waarbij de donorlever afkomstig is van een patiënt met een erfelijke stofwisselingsziekte.
Voordat een levertransplantatie kan plaatsvinden, ondergaat de patiënt een screening in een levertransplantatiecentrum. Tijdens deze screening worden verschillende onderzoeken uitgevoerd om te bepalen of de patiënt in aanmerking komt voor de transplantatie. Hierbij wordt samengewerkt door een transplantatieteam bestaande uit diverse medische specialisten. Er kunnen ook gesprekken plaatsvinden met de partner en familie van de patiënt. Na de screening neemt het team gezamenlijk een besluit over de levertransplantatie.
